بررسی عوامل مؤثر بر تحولات ساختاری- کارکردی سکونت‌گاه‌های روستایی (مورد مطالعه: بخش کردیان- شهرستان جهرم)

     سکونت­گاه­های انسانی تحت تأثیر عوامل و نیروهای فضاساز، همواره با تأثیرپذیری از فرآیندهای درونی و بیرونی مختلف در حال تغییر و تحول بوده­اند. در این میان سکونت­گاه­های روستایی، به­عنوان جزئی از نظام­های جغرافیایی، که خود متشکل از اجزای مرتبط به یک دیگرند، متأثر از موقعیت و جایگاه مکانی– فضایی، نحوه تعامل یا ارتباط (درونی و بیرونی در مقیاس محلی و منطقه­ای و ملی) خود، در گذر زمان همواره دست­خوش تغییراتی بوده که ساختار و کارکرد نواحی روستایی را در مناطق مختلف کم­وبیش متحول ساخته است. تأثیربخشی نیروهای درونی و بیرونی به نوع و دامنه روابط و هم­چنین، ویژگی­های نهادهای اجتماعی روستا بستگی دارد. این نیروها بنیادهای اجتماع روستایی، چه بنیادهای محیطی– اکولوژیک و چه بنیادهای اجتماعی– اقتصادی را تحت تأثیر قرار می­دهد. هدف از این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر تحولات ساختاری- کارکردی سکونت­گاه­های روستایی روستاهای بخش کردیان از توابع شهرستان جهرم است. روش تحقیق این پژوهش توصیفی– تحلیلی بوده و از مجموع مطالعات میدانی وسیع، روش اسنادی و کتابخانه­ای برای جمع­آوری اطلاعات استفاده شده است. به­منظور بررسی تحولات ساختاری– کارکردی در این روستاها شاخص­هایی در ابعاد مختلف (محیطی– اکولوژیکی، اجتماعی– فرهنگی، اقتصادی– معیشتی و کالبدی، فیزیکی) انتخاب شده است. جامعه آماری 1981 خانوار که با فرمول کوکران حجم نمونه 317 نفر برآورد گردید، ابزار پژوهش نیز پرسشنامه، ساکنان خانوار روستاها که روایی آن ازطرف عده­ای از متخصصین تأیید شده، و برای تعیین میزان پایایی مقیاس اصلی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ میزان (77/0) استفاده شده است. پس از تهیه و تکمیل پرسشنامه، تجزیه­وتحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه با استفاده از آزمون t و همبستگی اسپیرمن و تفاوت میان این شاخص­ها در تحولات روستاها مورد ارزیابی قرار گرفته شد. یافته­ها نشان می­دهد که در بعد محیطی– اکولوژیکی این روستاها شاهد افزایش چاه­های عمیق، کاهش آب­دهی چشمه و قنوات، تغییر در کاربری اراضی و از بعد اجتماعی با افزایش مهاجرفرستی و مهاجرپذیری، اقدام سیاست‌گذاری­های دولت، از بعد اقتصادی رکود صنایع­دستی، امکان اشتغال در فعالیت­های خدماتی- صنعتی در بخش و خارج از بخش، از بعد کالبدی– فیزیکی تحول در شبکه معابر و تحول در ساخت­وساز مساکن روستایی در اثر گسترش مناسبات روستا- شهری مواجه بوده­اند که این تحولات ساختاری تحولاتی در عرصه­های کارکردی سکونت­گاه­های روستایی را به­دنبال داشته است.